TÜRK KÜLTÜRÜNDE TİYATRO

Tiyatro: Oyuncuların sahnede seyircilerin karşısında yaptığı sözlü veya sözsüz olarak oyunlarını sergilemesidir. Tiyatroda giriş, gelişme ve sonuç olmalıdır. Belli bir konusu ve ana fikri olmalıdır. En önemlisi ise insanlara bir şey anlatabilmesidir.

Geleneksel Tiyatro Türleri: Türk toplumunun geleneksel yapısı içinde yer alan ve modern tiyatro içinde yer almayan türlerine “Geleneksel Türk Tiyatrosu” denir.  Türleri bu şekildedir;

Köy Seyirlik Oyunları: Köy ve kırsal bölgelerde oynanan bu tür özellikle önemli ve özel günlerin gecelerinde oynanır. Bu tiyatronun kültürün gelecek nesillerle aktarılması ve bunun haricinde yaşanan sorunlara değinen oyunlardır.

Orta Oyunu: Bu türde genelde müzik, taklit ve danslardan yararlanılır. Orta oyununu diğer oyunlardan ayıran özellik ise doğaçlama oynanılmasıdır. İsmini ise kimi zaman açık kimi zaman kapalı olan “Palanga” adı verilen etrafı seyircilerle çevrili olan alanlarda oynanmasından almıştır.

Meddahlık:  Arap hikâye anlatıcılarının ve Anadolu’daki hikâye anlatıcılarının geleneğinden etkilenerek ortaya çıkan bir türdür. Tek kişinin hikâye anlatmasına dayanır. Ayrıca taklitler, jest ve mimikler, ses tonlamaları bu türde oldukça önemlidir.  Masallar, halk hikâyeleri ve günlük hayatla ilgili şeyler anlatılır. Bu türümüzde seyirciyle iletişim fazladır. Bu yüzden de yer yer doğaçlama yapılır.

Karagöz ve Hacivat: Çin, Hin, Antik Mısır ve Moğolların kültüründe olan gölge oyunu bizim kültürümüze de Karagöz ve Hacivat olarak geçmiştir. Deve veya manda derisinden yapılan ve çubuklarla tutularak ışık verilerek beyaz perdenin arkasından oynatılır. Karagöz; câhil ve kaba, oldukça patavatsız birisi Hacivat ise; sürekli bilgiçlik taslayan birisidir. Bu perde oyunu birçok konuya değinir ve insanları çok eğlendirir.

Kukla: Tek bir kişinin bebekleri oynatarak konuları işlediği türdür. Genellikle konuları aşk hikâyeleri, halk hikâyeleri ile ilgilidir. Geleneksel Türk Kuklaları “ ipli kukla, iskemle kukla ve el kuklası” olarak üç türdedir.

Bunlar bizim geleneksel tiyatro türlerimizdir. Hepsinin işlediği konular ve verdikleri mesajlar bizler için önemli olmalıdır. Ve bizimde geleneklerimizi aldığımız gibi gelecek nesillere teslim etmeliyiz.

Bugün Dünya Tiyatro Günü! Tüm tiyatro severlerin Dünya Tiyatro günü kutlu olsun! Uluslararası Tiyatro Enstitüsü 1948 yılında kuruldu. Bu enstitü 1961 yılında aldığı bir kararla 27 Mart gününü Dünya Tiyatrolar Günü olarak kabul etmiştir.

Bahar DEMİRBAŞ